REHBER

DEPRESYON VE BİPOLAR

DUYGUDURUM BOZUKLUKLARI

REHBERİ

YALNIZ DEĞİLSİNİZ ;


Depresyon ve bipolar ( iki uçlu , manik- depresyon olarak da tanınır.) duygudurum bozukluğu sağaltımı olan rahatsızlıklardır. Peki, neden bu kadar az kişi sağaltımdan yararlanmaktadır ? Pek çok nedenden en önemlisi; hasta ve yakınlarının anlayabileceği bilgi eksikliğidir. Çoğumuz bu hastalık belirtilerinin kendiliğinden geçeceğini düşünürüz veya yardım istemeyi güçsüzlük belirtisi ve moral bozucu olarak düşünürüz. Bunlar yanlıştır. Lityum Derneği bu rehberi yayınlayarak toplumumuzdaki yanlış bilgilenmeyi aydınlatmak için ışık tutacaktır.
Bu broşür de depresyon ve bipolar rahatsızlıkların belirtileri ve alınması gereken önlemler hakkında bilgiler bulacaksınız. Önemli bir Destek Birliği nin kaynakları kullanılarak hazırlandı. Derneğimizin amacı; depresyon ve bipolar bozukluk rahatsızlığı olan hasta ve yakınlarının yaşamlarını iyileştirmesi için doğru bilgi birikimini sağlamaktır.
İçindekiler :
1.Depresyon 2. Bipolar Bozukluk 3. Tanı ve Sağaltım 4. İlk Yardım * 5. Lityum derneği

DEPRESYON


Depresyon ( çöküntü), duygu, düşünce ve davranışta değişiklik belirtileri olan, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Herkes yaşamının bir bölümlerinde üzüntülü olabilir. Yaşadığımız şehirden ayrılıp arkadaşlarımızdan ayrılınca , işten atılsak veya bir yakınımız vefat ettiğinde yaşamımızdaki bu değişikliklere üzülürüz . Bunlar normaldir. Aşağıda açıklanan belirtilerden en az 5-6 tanesi birlikte iki haftadan uzun süre seyrederse buna klinik depresyon denir. Bundan dolayı aile ve iş yaşantınızda bir değişiklik gözleniyorsa bir doktora baş vurmanız gerekir. Sağaltım görmeden kendiliğinden geçmez.

*Uzun süren üzüntü ve sebepsiz ağlama *Suçluluk,değersizlik: **uyku ve iştah ta fark edilir değişme; *Kararsızlık, dikkat toplayamama; *Öfke, kızgınlık, heyecan ;*Eski zevklerinden tat almama, ilgi kaybı; *Kötümserlik, kayıtsızlık, karamsarlık; *Aşırı alkol veya madde tüketimi ; *Sosyal yaşamdan uzaklaşma ; *Açıklanamayan ağrı ve sızılar *Tekrarlayan ölüm ve özkıyım düşüncesi. *Cinsel istekte azalma *Enerji kaybı, yorgunluk ;

Doktorunuz fiziksel muayenenizin yanında aile hikayenizi de gözden geçirecektir. Depresyon, nöro-transmitter (verici sinir hücre) denilen beyin kimyasallarının dengesizlik belirtisi olarak algılan- maktadır. Depresyon karakter değişikliği veya kişilik zayıflığı değildir. Depresyon hastaları genelde içe dönük olduklarından yardım istemez. Yardıma ihtiyaçları vardır. Bu nedenle hastalar yakınları tarafından doktoruna yönlendirilmelidir. Ölüm veya özkıyım gibi düşünceler görüldüğünde acilen hastaneye götürülmeli ve doktoruna haber verilmelidir. Hastalık seçiminiz değil ama sağaltım elinizdedir.

BİPOLAR BOZUKLUK :

M anik depresyon olarak da bilinen iki uçlu (bipolar ) duygudurum bozukluğu tanısı konulan bir kişinin duygudurumu oldukça yüksek düzeyde ki mani (uçuşum) durumu ile aşağı düzeydeki depresyon düzeyleri arasında değişim gösterir. Dalgalanma süresi bazen günler, haftalar hatta aylar sürebilir. Kişi kendini çok iyi hissederken, neşe ,coşku, keyifli hal, taşkınlık ile ortaya çıkar. Depresyon sırasındaki belirtileri soldaki sayfada yazılanlarla aynıdır. Maninin belirtileri şunlardır :

*Zihinsel ve fiziksel enerji ve harekette artış ; * Dikkat dağınıklığı *Hızlı konuşma ve düşünme ; *Aşırı kendine güven ve iyimserlik *Yorgunluk duymadan uykuda azalma *Cinsel istekte artış ; *Zevke düşkünlük,aşırı para harcama;* Aşırı öfke ve saldırganlık; *İş ve sosyal yaşamda bozulma; *İleri aşamalarında halüsinasyon.

Duygudurum bozuklukları: Depresyon, iki uçlu duygudurum bozukluğu ve diğerleri olarak üçe, İki uçlu duygudurum bozuklukları ise:I,II,Sikotimi , ve başka şekilde tanımlanmayan olarak 4 sınıfa ayrılır.Mani tablonuzun ağır olması durumunda: kredi kartlarınız, para cüzdanı ve arabanızın anahtarını bir yakınınıza verin. Bipolar kişilerin yaratıcı, zeki ve üretken olduklarını unutmayın, işte size dünyadan bazı örnekler:

Winston Churchill; Florence Nightingale; Elton John; Michelangelo; Vincent van Gogh; Charles Dickens, Emily Dickinson, Peter Gabriel, Lale Müldür, Ted Turner, Robert Schumann, Marlon Brando.

Doktorunuzun önerdiği tedaviye bağlı kalırsanız, aile ve iş hayatınızda değişiklik yapmadan yaşamınızı uzun yıllar sağlıkla sürdürebilirsiniz

TANI VE SAĞALTIM :

S ağaltımınızın yöneticisi olun tanı koymayın. Tanı ve koruyucu sağaltımınızı doğru seçtiğiniz bir sağlık personeli bularak başlayabilirsiniz.Bağlı olduğunuz sosyal güvenlik kurumun hastanelerindeki psikiyatri bölümlerine başvurabileceğiniz gibi özel çalışan psikiyatri doktorundan da randevu alabilirsiniz. Muayeneye gitmeden doktorunuza soracağınız soruların listesini yapın, rahatsız olmazsanız randevuya bir arkadaşınızla gidin. Doktorunuzla sınavda değilmiş gibi rahat konuşun sorularınızı sorun ve not tutun. Size verilen açıklamaları yeterli bulmazsanız başka bir doktor seçme hakkınızı kullanabilirsiniz.

Tabipler Odası üyesi olan doktorunuz tarafından verilen reçetedeki ilaçların kullanma şeklini ve yan etkilerini öğrenmeden doktorunuzun yanından ayrılmayın. Acil durumda kendisine nasıl ulaşabileceğinizi de sormayı unutmayın. Bipolar bozukluk tanısı konan kişiler Bu küçücük ilaçlar mı benim sorunlarımı çözecek ? diye düşünür , fakat bipolar bozukluğu olan pek çok insan ilaçlarını düzenli kullanarak yıllarca acı çekmekten kurtulup yaşam düzeylerini geliştirmiştir. İlaçlar sizin karakterinizi değiştirmez, rahatsızlık belirtilerini azaltarak rahatlamanızı sağlar. Depresyon dayken antidepresan ilaçlar, manideyken duygudurum düzenleyici ilaçlar önerilir. 2-8 hafta da faydası görülür. Doğru ilaç kullanıldığında depresyon belirtileri tamamen yok olabilir. Koruyucu sağaltım için ilaçlarla beraber kökendeki nedenleri yok edebilmek için psikoterapi uygulaması da önerilebilir. Doktorunuza haber vermeden ilaç dozlarını değiştirmeyiniz ve ilaçlarınızı bırakmayınız.

İLK YARDIM

Duygudurum bozukluğu tanısı konan kişiler ; Ne yapsam? Neden ben? Ben ne yaptım ? gibi sorular sorarak, korkak tepki gösterebilir. Bu korku kişinin toplumdaki yerinin, rahatsızlığından önce gelme duygusundan kaynaklanır.Hastalar rahatsızlıklarıyla baş etmeye çalışırken , başkaları benim için ne der ? gibi yanlış düşüncelerden dolayı kendilerine yardım istemezler. Sizi hastalığınız tanımlamaz. Astım , şeker veya kalp hastalıkları gibi sağaltımı olan bir rahatsızlığınız var. Tamamen ortadan kaldırılamaz, tekrar belirtiler ortaya çıktığında doktorunuza başvurup ilaç tedavinizin gözden geçirilmesi konusunda deneyimlisiniz. Başkalarına rahatsızlığınızdan bahsetmeyebilirsiniz, bahsetmeniz dürüst bir davranıştır. Onların sizi anlamalarını sağlarsınız. Sağlığınızı korursanız iyi hissedersiniz. Düzenli uyku alışkanlığı, rejim ve spor yapmanızı öneririz. Stresimi azaltıyor diye içki ve madde kullanmak tedavinize zarar verir ve kullandığınız ilaçların etkisini de değiştirir. Doktorunuzla düzenli görüşün ; arkadaşlarınızla dertleşin ; üretken olabileceğiniz toplantılara katılın; spor yapın ; günlük yapılacak işler listesi hazırlayın ; gün ışığından yararlanın; kafein,şeker ve tuzlu yiyeceklerden uzak durun. Bir gecede iyileşmeyi beklemeyin, sabırlı olun.Sağaltımınız konusunda ümitsizliğe kapılmayın, her gün tıpta gelişmeler oluyor. Okuyun , araştırın yardım bulmak ve sağaltımınızın doğru yapılması için çaba harcayın. Toplantılarımıza katılın yardım orada sizi bekliyor Lityum Derneğine üye olunuz ve düzenli yapılan toplantılarına katılınız.